Ποιες είναι οι  βασικές εξετάσεις για τα νεφρά;

Θα πρέπει να γίνονται στο πλαίσιο ενός προληπτικού ελέγχου;

Και αν ναι, πότε πρέπει να ξεκινά κανείς και πόσο συχνά να τις κάνει;

Ιωάννης Γ. Γριβέας, MD, PhD

Νεφρολόγος

• Γενική αίματος
  Είναι μια πολύ συνηθισμένη εξέταση που μας λέει πολλά για το τι συμβαίνει με τα νεφρά. Υπάρχουν τρεις τύποι κυττάρων στο αίμα: τα ερυθρά αιμοσφαίρια που μεταφέρουν οξυγόνο στους ιστούς του σώματος και απομακρύνουν το διοξείδιο του άνθρακα, τα λευκά αιμοσφαίρια που καταπολεμούν τις λοιμώξεις και κάθε «εισβολέα» του οργανισμού και τα αιμοπετάλια που βοηθούν στην αιμόσταση. Και οι τρείς ομάδες κυττάρων είναι σημαντικές για να εκτελούνται ζωτικές λειτουργίες του οργανισμού.
• Κάθαρση κρεατινίνης και κρεατινίνη ορού
  Η κρεατινίνη απομακρύνεται από το αίμα μέσω του φίλτρου των νεφρών και στη συνέχεια αποβάλλεται από τα ούρα. Είναι ένα απόβλητο προϊόν του μυϊκού ιστού. Η δοκιμασία κάθαρσης κρεατινίνης μετρά πόσο καλά αφαιρείται η κρεατινίνη από το αίμα μέσω των νεφρών και παρέχει μια πιο ακριβή μέτρηση για το πόσο καλά λειτουργούν τα νεφρά.
• Συλλογή ούρων 24 ωρών για πρωτεΐνη στα ούρα
  Η ποσότητα πρωτεΐνης στα ούρα που παράγεται σε 24 ώρες μετριέται στο εργαστήριο. Κανονικά υπάρχει μικρή ή καθόλου πρωτεΐνη στα ούρα. Αυξημένες ποσότητες πρωτεΐνης αποτελούν δείκτη «βλάβης» στο φίλτρο των νεφρών. Η πρωτεΐνη στα ούρα ονομάζεται πρωτεϊνουρία. Πολύ μικρές ποσότητες πρωτεΐνης στα ούρα αναφέρονται ως μικρολευκωματίνη. Η μικρολευκωματίνη είναι ένα πρώιμο σημάδι της διαβητικής νεφροπάθειας σε ασθενείς με διαβήτη.
• Εξετάσεις ουρίας, ηλεκτρολυτών αίματος
  Η ουρία είναι ένα απόβλητο προϊόν που σχηματίζεται όταν η πρωτεΐνη διασπάται στο σώμα. Η ουρία παράγεται στο ήπαρ και αποβάλλεται από το σώμα στα ούρα. Εάν οι νεφροί δεν είναι σε θέση να αφαιρέσουν ουρία από το αίμα κανονικά, τα επίπεδα αυξάνονται. Πρόκειται για εξέταση αίματος. Οι ηλεκτρολύτες φιλτράρονται στους νεφρούς. Αν υπάρχουν μεταβλητά επίπεδα των ακόλουθων ηλεκτρολυτών στο αίμα, μπορεί να σημαίνει ότι τα νεφρά δεν λειτουργούν καλά: κάλιο, νάτριο, φωσφόρος, ασβέστιο, μαγνήσιο.
• Βιοψία νεφρού
  Μια διαγνωστική δοκιμή όπου ένα μικρό κομμάτι νεφρικού ιστού αφαιρείται με βελόνα. Ο ιστός εξετάζεται με μικροσκόπιο για να προσδιοριστεί η αιτία της νεφρικής βλάβης.
• Hba1C
  Μια εξέταση αίματος που δίνει μια εκτίμηση των επιπέδων της γλυκόζης στο αίμα για αρκετούς μήνες.

Όλες οι εξετάσεις όπως και ο γενικότερος κλινικοεργαστηριακός έλεγχος είναι ευθύνη του οικογενειακού ιατρού, για τον οποίο ομάδες υψηλού ενδιαφέροντος είναι ασθενείς με διαβήτη, αρτηριακή υπέρταση, ιστορικό στην οικογένεια κληρονομικών παθήσεων, ασθενείς με ιστορικό λευκωματουρία, ή αιματουρίας.  Εφόσον ο ασθενής χρήζει περαιτέρω διερεύνησης παραπέμπεται στον ειδικό-νεφρολόγο.